Hij hoorde zijn vrienden niet meer, maar vage herinneringen van zestig jaar terug kwamen te voorschijn. Het was in 1940 dat hij als tienjarige jongen ook aan deze brug stond, maar langs de overzijde. Hij was sinds een tiental dagen met zijn ouders op de vlucht voor de Duitse troepen en deze brug betekende het eindpunt van hun reis.

Het was begonnen op 10 mei 1940 om 6 uur 's morgens, toen enkele zware ontploffingen al de bewoners van zijn klein stadje wakker maakten.Duitse vliegtuigen hadden enkele bommen gegooid naast een rijksweg. De Tweede Wereldoorlog was voor ons begonnen. Radio en dagbladen meldden het nieuws enkele uren later.

Zijn vader herhaalde steeds :

"Zie je wel dat ik gelijk heb; zie je wel dat ik gelijk heb, ah ah... al die onnozelaars die zegden dat de Duitsers, een cultuurvolk, nooit of te nimmer België zouden aanvallen !"

" 't Is nu al goed" zei zijn moeder " gij hebt gelijk, zoals altijd en zwijgt er maar over. Hier zie, schelt de patatten !".

Wat een opwinding : zijn school werd opgeëist door het Belgisch Leger : dus geen school meer. Hij kon urenlang langs de straten lopen. Grote colonnes soldaten trokken voorbij, eerst Belgische, daarna Engelse. Lange treinen volgeladen met zwaar militair materieel, reden eerst van west naar oost, om dan een week later, terug te keren van oost naar west. Hij zag zware Franse tanks op spoorwegwagons staan. Toen hij enkele weken later de eerste kleine Duitse tanks zag, was hij verwondert dat dezen met de enorme tanks verloren tegen dezen met de kleine tanks.

De radio en de dagbladen loofden de dappere Belgische soldaten, die heftig weerstand boden. Langzaam zijpelde het door dat de situatie dramatisch werd. Hij zag nu slierten personenauto's, volgepropt met mensen, met op het dak matrassen, voorbij rijden richting Frankrijk. Zijn vader sprak ook van te vluchten. Maar zijn moeder zei dat zij liever in haar huis wilde sterven dan op onbekende wegen. Zoals altijd gaf zij toe en hielp mee met drie grote pakken te maken. Die werden langs achter op de fietsen gebonden. Het kleinste pak voor zijn kleine fiets.

Zijn vader had deelgenomen aan de bezetting van het Ruhrgebiet in 1922 en gooide al zijn militaire papieren in de stoof. Het vertrek werd iedere dag uitgesteld tot 's anderendaags. Een zekere namiddag, hoorde men doffe ontploffingen. Zijn vader ging kijken en kwam hijgend van het lopen terug met de mededeling :

"De bruggen over de vaart zijn opgeblazen !".

Niets kon de beslissing tot vertrekken nog één uur uitstellen.

Zij zouden dezelfde route volgen, die zij reeds enkele jaren deden als zij met vakantie per fiets naar de zee vertrokken. Wat er nu langs die eens zo vredige baan gebeurde was onbeschrijflijk. Honderden auto's stonden bumper tegen bumper en konden noch vooruit, noch achteruit. Grote colonnes soldaten, te voet, met de fiets, te paard en in vrachtwagens eisten de voorrang op : alles ging richting Frankrijk !

Het begon reeds te schemeren toen zij naast een colonne veldartillerie reden. Hij herinnert zich nog levendig dat dantesk schouwspel van briesende paarden, tierende soldaten, kletterende hoeven en ratelende metalen wielen op de glimmende kasseien. De enorme wielen torenden boven zijn hoofd. Hij had een panische angst door de paarden vertrappeld te worden, of onder de wielen terecht te komen. Zijn moeder weende en bad om terug te keren, maar zijn vader riep terug dat zij moesten rapper rijden om van die militaire colonne weg te komen, anders zouden zij nog eens kunnen gebombardeerd worden ook. Jaren zou hij nog dromen van deze apocalyptische nacht.

Na een overnachting in een schuur, werd de "vlucht" hervat. Hoe dichter zij Frankrijk naderden, hoe voller de wegen. In de gracht lagen tientallen auto's, en niet van de minste, verlaten door de eigenaars die te voet verder getrokken zijn. Alle benzinestations waren dicht of aangeslagen door het leger. Er werden fortuinen betaald voor paard en kar.

De Engelse 'M.P.'s dreven de vluchtelingen op een brutale manier van de baan om de militairen door te laten. Op een zeker ogenblik zag hij, hoe een MP zijn revolver trok en op zijn moeder richtte. Zij was verlamd door de angst en kon haar zware fiets niet meer verder duwen. Twee Tommy's duwden haar van de weg op de berm, met fiets en al. Niemand heeft het hen ooit kwalijk genomen; per slot van rekening waren zij hier gekomen om ons te beschermen en trachtten nu zo vlug mogelijk uit de omsingeling, die bezig was zich te voltrekken, te ontsnappen. Het was reeds te laat en voor de Tommy's zou het eindigen op het strand van Zuydcoote.

Dezelfde avond zijn zij nog in De Panne geraakt en hebben de nacht doorgebracht in hetzelfde hotel waar zij ieder jaar logeerden. De eigenaar had reeds als zijn "billekarren" verkocht aan de vluchtelingen. Op weg naar Dunkerque, langs het kanaal, vernamen zij dat het Belgisch Leger gekapituleerd had. Zijn vader zei dat zij voortaan gingen Frans spreken onder elkaar, ten einde moeilijkheden te vermijden met de Franse bevolking.

Enkele weken nadien zou Frankrijk trouwens ook kapituleren.

Vooraleer zij Dunkerque binnenreden, gingen zij langs de weg zitten om het laatste eten op te eten dat zij bijhadden. Hij keek naar zijn vader en zag dat hij weende. Het verwonderde hem dat zijn vader kon wenen. Hij was altijd zeer hard met hem en zijn moeder. Zijn wensen waren bevelen. Hij wist niet van wijken en dulde geen tegenspraak. En nu zat hij daar te snikken en te snotteren als een klein kind.

Zij verlieten Dunkerque op tijd want enkele uren nadien werd het platgelegd door Duitse bommenwerpers. De Engelsen trachtten in te schepen op de plages van Zuydcoote. De operatie "Dynamo" was begonnen.

Zij passeerden Gravelines en toen zij in Calais arriveerden was het duidelijk dat het ook voor hen te laat was. De Duitse troepen waren reeds in Boulogne sur Mer en marcheerden nu richting Dunkerque. De omsingeling langs Sedan was voltooid.

Met honderduizend vluchtelingen strandden zij in een "no-man's-land" juist voor Gravelines. Zij konden niet meer verder want de enige brug, dit klein draaibruggetje waar hij nu stond was gedraaid en verhinderde de toegang tot Gravelines. De laatste zotte droom van zijn vader, om mee in te schepen met de Engelsen, was zodoende ook verijdeld.

Het wonderbaarlijke was, dat hij plots besefte dat het zomer was in de maand mei ! De natuur was in feeststemming terwijl de mensen zich aan het uitmoorden waren. Deze tragieke situatie nijpt hem nu nog de keel dicht : hoe kan de natuur zo harteloos zijn ? Waarom kan zij niet toeslaan met alle geweld van donder en bliksem, sneeuw en orkanen om de vijand te verpletteren ? Neen, zij laat de vogeltjes zingen, zij laat de bloemen openbloeien, ze laat de meikevers ronken.

Hij dacht aan het gedicht "In Flanders' Fields" waarin ook, de in de Eerste Wereldoorlog gesneuvelde Canadese militair, John Mc Crae het absurde aantoonde van de speelse natuur en de moordende mensen :

In Flanders' fields the poppies blow,
Between the crosses, row on row,
That mark or place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.

Aangezien zij zich tussen de twee legers bevonden werd er van beide zijden geschoten, vooral 's nachts, zodra er iets bewoog bij de vluchtelingen. Hij keek dan met verwondering naar de duizende lichtkogels die afgevuurd werden. Na enkele dagen was het proviand, dat zij in Calais gekocht hadden, op en moesten zij op zoek naar voedsel.

In het midden van een veld stond er een grote zwarte corbillard. Iets luguber kon men zich niet voorstellen in de situatie waarin zij zich bevonden. Iedereen bleef uit de beurt van de wagen. Zijn vader stapte er op af en trof er een Waals gezin aan. Zij maakten kennis en gaven brood, boter, konfituur en spek met bede het niemand te zeggen.

Een bepaalde morgen toen hij met zijn vader aan de draaibrug stond, zagen zij tientallen Duitse klein tanks uit de morgennvevel opdoemen. Door het mansgat van de eerste pantser stak er een in het zwart geklede Duitse militair, met grote zwarte baret, uit. De aanval, na een tiental dagen relatieve rust, op Dunkerque was begonnen.

De vluchtelingen werden snel en hardhandig door honderde Duitse soldaten weggedreven tot in het dorpje OYE-PLAGE. Alles stond er vol tanks, kanonnen en vrachtwagens. De voertuigen hadden een gele vlag op de mototkap als verwittiging voor hun vliegtuigen.

Enkele Duitse veldkeuken stonden klaar voor de vluchtelingen. Er werd ook donkerbruin brood uitgedeeld en de opvang was uitermate vriendelijk.

Toen zij langs de weg zaten en soep dronken, uit legergamellen, vroeg zijn moeder :

"Wel Pier, wat denk je, goeie soep hè ?".
"Ja, Vonne, goeie soep, maar toch zijn het smeerlappen !"

MILITAIRE FEITEN IN DEZE PERIODE.

10 MEI 1940 : Begin van de Blitzkrieg tegen Nederland, België en Frankrijk.
11 MEI Duitse doorbraak over het Albertkanaal.
13 MEI Verovering van Luik.
14 MEI Doorbraak bij Sedan. Rotterdam wordt gebombardeerd..
15 MEI Nederland kapituleert.
16 MEI Aanval op de vesting Antwerpen.
17 MEI Namen valt. Duitsers trekken Brussel binnen.
18 MEI Belgisch kabinet verlaat België. Leopold III weigert mee te gaan.
19 MEI Val van Antwerpen. Oostkantons worden ingelijfd bij het IIIde Reich.
20 MEI Doorbraak van Duitse tankgroep tot aan de Franse kanaalkust.
21 MEI Gevechten bij Arras.
22 MEI Gevechten in Gent.
23 MEI Verovering van Boulogne..
26 MEI Verovering van Calais.
28 MEI Capitulatie van België.
1 JUNI Verovering van Rijsel.
4 JUNI Verovering van Duinkerken
11 JUNI Reims veroverd.
13 JUNI Verovering van Le Havre.
14 JUNI Verovering van Cherbourg.
18 JUNI Gen. de Gaulle roept vanuit Londen op de oorlog verder te zetten.
22 JUNI Capitulatie van Frankrijk.

ANDERE VERHALEN.